جهت ویزیت می‌توانید به شماره  ۰۹۳۶۷۸۸۱۴۱۲ پیامک ارسال فرمایید .

ادرس ما در شبکه های اجتماعی:

https://www.instagram.com/mojtaba.shaban7?igsh=N3B2bHd4enc4YWV5

https://www.aparat.com/Mojtaba.shaban.Psychologist

m.shaban.shiraz@gmail.com

http://mojtabashaban.ir

 

 

رفتاردرمانی (Behavior Therapy)

 یکی از رویکردهای اصلی و علمی در روان‌درمانی است که بر تغییر رفتارهای ناسازگار و ناکارآمد از طریق اصول یادگیری تمرکز دارد. این رویکرد بر این باور است که بسیاری از مشکلات روان‌شناختی نتیجه‌ی یادگیری‌های نادرست و الگوهای رفتاری شرطی‌شده هستند، بنابراین اگر رفتار یاد گرفته شده باشد، می‌توان آن را یادنگرفت (خاموش) یا یادگرفت (جایگزین) کرد.

 هدف رفتاردرمانی:شناسایی رفتارهای ناسازگار (مثل اجتناب، وسواس، پرخاشگری، وابستگی، اضطراب شدید)-درک عوامل تقویت‌کننده یا نگهدارنده‌ی آن‌ها

طراحی و اجرای برنامه‌های تغییر رفتار با استفاده از روش‌هایی چون: شرطی‌سازی تقابلی (Counterconditioning)-خاموشی (Extinction)-تقویت مثبت یا منفی (Reinforcement)-تنبیه ملایم و کنترل‌شده-آموزش مهارت‌ها و آرام‌سازی (Relaxation training, Social skills training)-درمان مواجهه‌ای (Exposure Therapy) برای اضطراب و فوبیاها

⚕️ اهمیت درمان:رفتاردرمانی از نظر علمی یکی از موثرترین روش‌های درمانی برای اختلالات زیر شناخته شده است:اضطراب و فوبیاها-وسواس (OCD)-افسردگی-اختلالات اضطراب پس از سانحه (PTSD)-اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان (مثلاً بیش‌فعالی یا نافرمانی مقابله‌ای)-بی‌خوابی، پرخوری، یا پرخوری عصبی

اگر درمان انجام نشود:عدم درمان اختلالات رفتاری و هیجانی می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای داشته باشد

تشدید علائم:رفتارهای ناسازگار در اثر تقویت شدن، شدیدتر و مزمن‌تر می‌شوند. مثلاً ترس از اجتماع به انزوای کامل تبدیل می‌شود.

تغییرات زیستی و شناختی:استرس و اضطراب مداوم می‌توانند روی مغز و بدن تأثیر بگذارند (مثل افزایش کورتیزول، فشار خون، اختلال خواب).

اختلال در عملکرد روزمره:مشکلات شغلی، تحصیلی، خانوادگی و اجتماعی به مرور پدید می‌آیند.

افزایش خطر اختلالات ثانویه:مثلاً اضطراب درمان‌نشده می‌تواند منجر به افسردگی یا سوءمصرف مواد شود.

کاهش کیفیت زندگی و رضایت درونی:فرد به مرور احساس ناتوانی، ناامیدی و کاهش اعتماد به‌نفس پیدا می‌کند.

🩺 نتیجه‌گیری:رفتاردرمانی، نه‌تنها به درمان علائم ظاهری کمک می‌کند، بلکه با تغییر الگوهای رفتاری و بازسازی مهارت‌های مقابله‌ای، ریشه‌ی مشکلات روانی را هدف می‌گیرد. درمان به‌موقع باعث پیشگیری از مزمن‌شدن و گسترش مشکلات می‌شود و نقش مهمی در بهبود سلامت روان و کیفیت زندگی دارد. 

بازی‌درمانی (Play Therapy)

یکی از روش‌های علمی روان‌درمانی کودک است که در آن بازی به‌عنوان ابزار اصلی ارتباط و درمان به‌کار می‌رود.در واقع، کودک از طریق بازی احساسات، افکار، ترس‌ها و تجربیات ناخوشایند خود را بیان و پردازش می‌کند — درست همان‌گونه که بزرگسالان از طریق گفت‌وگو در روان‌درمانی صحبت می‌کنند.در بازی‌درمانی، درمانگر با استفاده از اسباب‌بازی‌ها، نقاشی، بازی‌های نقش‌آفرینی، و فعالیت‌های خلاقانه به کودک کمک می‌کند تا:هیجانات خود را بشناسد و بیان کند،رفتارهای سازگارانه را یاد بگیرد و تعارض‌های درونی یا ترس‌هایش را حل کند.

 فواید بازی‌درمانی -بازی‌درمانی تأثیر عمیقی بر رشد عاطفی، شناختی و اجتماعی کودک دارد. برخی از مهم‌ترین فواید آن عبارتند از:تخلیه و تنظیم هیجانات:کمک می‌کند کودک احساساتی مثل خشم، ترس، یا غم را به شیوه‌ای سالم بیان کند.افزایش عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس:کودک در جریان بازی حس موفقیت و کنترل را تجربه می‌کند.کاهش اضطراب و استرس:بازی به کاهش برانگیختگی فیزیولوژیک و آرام‌سازی ذهن کمک می‌کند.تقویت مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی:کودک یاد می‌گیرد چطور خواسته‌های خود را بیان کند و با دیگران تعامل مثبت داشته باشد.

افزایش خودآگاهی و خودکنترلی:کودک درک بهتری از احساسات و رفتارهایش پیدا می‌کند و یاد می‌گیرد چگونه آن‌ها را تنظیم کند.بهبود عملکرد تحصیلی غیرمستقیم:با کاهش اضطراب و بهبود تمرکز، کودک در محیط آموزشی عملکرد بهتری دارد.

 چه گروه‌هایی می‌توانند از بازی‌درمانی استفاده کنند؟بازی‌درمانی برای طیف گسترده‌ای از کودکان مؤثر است، از جمله:کودکان دارای اضطراب، ترس یا وسواس-کودکان دارای اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه (ADHD)-کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم (ASD)-کودکان دارای مشکلات رفتاری یا پرخاشگری-کودکان دارای مشکلات دلبستگی یا فقدان عاطفی (طلاق، مرگ والد)-کودکان قربانی آزار، تروما یا حوادث استرس‌زا-کودکان خجالتی، گوشه‌گیر یا با اعتمادبه‌نفس پایین-کودکان با تأخیر-گفتاری یا مهارت‌های اجتماعی ضعیف- اگر مداخله‌ی بازی‌درمانی انجام شود، چه فوایدی دارد؟-اجرای به‌موقع و مداوم بازی‌درمانی می‌تواند:-باعث رشد سالم هیجانی و روانی کودک شود،-از تبدیل مشکلات موقت به اختلالات مزمن جلوگیری کند،رابطه‌ی والد–کودک را گرم‌تر و ایمن‌تر کند،توانایی کودک را در حل مسئله، سازگاری اجتماعی و تصمیم‌گیری افزایش دهد،و اعتمادبه‌نفس و تاب‌آوری روانی (Resilience) را در او تقویت نماید.

️ اگر بازی‌درمانی انجام نشود چه مشکلاتی به وجود می‌آید؟

عدم مداخله‌ی مناسب در دوران کودکی، به‌ویژه در کودکانی که علائم هیجانی یا رفتاری دارند، می‌تواند پیامدهای قابل‌توجهی داشته باشد:تثبیت الگوهای ناسازگار رفتاری:پرخاشگری، اضطراب، انزوا یا وسواس ممکن است مزمن شوند.افزایش اختلالات هیجانی در آینده:خطر بروز افسردگی، اضطراب مزمن، یا اختلالات شخصیتی بالا می‌رود.اختلال در روابط اجتماعی:کودک ممکن است در برقراری دوستی یا تعامل سالم با دیگران مشکل داشته باشد.افت تحصیلی و تمرکز ضعیف:مشکلات هیجانی درمان‌نشده روی یادگیری اثر مستقیم دارند.احساس بی‌کفایتی و کاهش عزت‌نفس:کودک خود را ناتوان و غیرقابل‌درک می‌بیند.در بزرگسالی، مشکلات عمیق‌تر روانی یا رفتاری ایجاد می‌شود.

اختلالات یادگیری چیست؟

اختلال یادگیری به گروهی از مشکلات عصب‌رشدی گفته می‌شود که در آن کودک یا نوجوان با وجود هوش طبیعی یا حتی بالاتر از میانگین، در یادگیری مهارت‌های پایه‌ای مثل خواندن، نوشتن، ریاضی، زبان یا پردازش اطلاعات دچار مشکل پایدار می‌شود.این مشکلات ناشی از کم‌کاری، تنبلی یا ضعف هوشی نیستند؛ بلکه به دلیل تفاوت در پردازش مغزی اطلاعات ایجاد می‌شوند. اگر اختلال یادگیری به‌موقع شناسایی نشود، ممکن است منجر به:افت تحصیلی_کاهش اعتمادبه‌نفس_اضطراب یا افسردگی_اجتناب از فعالیت‌های درسی شود.انواع اختلال یادگیری شامل : ۱)اختلال خواندن: ناتوانی ویژه در پردازش واجی و رمزگشایی کلمات که باعث خواندن کند، غلط‌های مکرر و ضعف در درک متن می‌شود. ۲) اختلال نوشتن:مشکل پایدار در مهارت‌های نوشتاری شامل دست‌خط ناخوانا، ضعف در هجی‌کردن، وارونه‌نویسی و دشواری در سازمان‌دهی نوشتار. اغلب با ضعف در هماهنگی حرکتی ظریف همراه است. ۳) اختلال ریاضی:اختلال در پردازش عددی و مفاهیم ریاضی؛ کودک در شمارش، ارزش مکانی، عملیات پایه و حل مسائل چندمرحله‌ای مشکل دارد و اغلب اضطراب ریاضی بالایی تجربه می‌کند. ۴) اختلال زبان دریافتی :مشکل در درک زبان گفتاری و نوشتاری؛ فرد در دنبال‌کردن دستورالعمل‌ها، فهم متون و پردازش مفاهیم انتزاعی دچار ضعف است. نشانه‌ها اغلب در کلاس‌های شفاهی بیشتر دیده می‌شود. ۵) اختلال زبان بیانی:مشکل در بیان زبانی؛ گفتار ساده و ناقص، واژگان محدود، دشواری در روایت یا توضیح ایده‌ها. در نوجوانی ضعف در ارائه، استدلال شفاهی و انسجام کلام آشکار می‌شود. ۶) اختلال پردازش شنیداری:ضعف در تجزیه و تفسیر صداها علیرغم شنوایی طبیعی. فرد در تمایز واج‌ها، دنبال‌کردن گفتار طولانی، دیکته شنیداری و درک در محیط‌های پر سروصدا مشکل دارد. ۷) اختلال پردازش دیداری–فضایی :اختلال در ادراک و سازمان‌دهی دیداری–فضایی؛ مشکل در تشخیص اشکال، جهت‌یابی، فاصله‌گذاری نوشتن، درک نمودارها و تجسم فضایی در علوم (مثل هندسه و فیزیک) مشکل دارد.

مداخلات درمانی کودکان با نیاز های ویژه [استثنایی]

مداخله زودهنگام به مجموعه‌ای از خدمات و برنامه‌های درمانی، آموزشی و حمایتی گفته می‌شود  برای کودکان با نیازهای ویژه و خانواده‌های آن‌ها-هدف این مداخلات، پیشگیری از تثبیت یا گسترش ناتوانی‌ها و افزایش ظرفیت‌های رشد عصبی، شناختی، اجتماعی و حرکتی است.

از نظر عصب‌روان‌شناسی، این اهمیت از آن‌جا می‌آید که در سال‌های اولیه‌ی زندگی، مغز دارای بیشترین میزان پلاستیسیته (Neural Plasticity) است؛ یعنی اگر ورودی‌های درمانی به‌موقع اعمال شوند، ساختار و کارکرد مغز می‌تواند به شکل سازگارتر و بهینه‌تر سازمان‌یافته شود.

 گروه‌های هدف در کودکان استثنایی:کودکان با ناتوانی ذهنی (Intellectual Disability)-کودکان با اختلال طیف اوتیسم (ASD)-کودکان با ناتوانی‌های یادگیری خاص (Specific Learning Disorders)-کودکان با اختلالات گفتار و زبان-کودکان با ناتوانی‌های حرکتی (Cerebral Palsy و سایر اختلالات نوروموتور)–کودکان با مشکلات هیجانی ـ رفتاری مزمن (EBD)

 اهداف مداخله زودهنگام:افزایش توانمندی‌های رشدی پایه (Developmental Milestones)-پیشگیری از ایجاد اختلالات ثانویه (مانند اضطراب، مشکلات رفتاری، یا انزوا)-آموزش و توانمندسازی خانواده-بهبود کارکردهای اجرایی، زبانی، و اجتماعی-افزایش استقلال عملکردی (Adaptive Behavior) در آینده- مداخلات تخصصی و مبتنی بر شواهد-مداخلات شناختی – رفتاری (CBI) در سطح رشدی-در کودکان استثنایی، به‌ویژه در اوتیسم و ناتوانی ذهنی خفیف، از روش‌های CBI استفاده می‌شود تا کودک رفتارهای هدفمند و خودتنظیم‌گر بیاموزد.

هدف: تعدیل رفتارهای ناسازگار، افزایش مهارت‌های خودیاری و توجه انتخابی.

روش‌ها: شکل‌دهی (Shaping)-زنجیره‌سازی (Chaining)-تقویت افتراقی (Differential Reinforcement)-برنامه‌های رفتاری ساختاریافته مانند ABA (Applied Behavior Analysis)-درمان‌های مبتنی بر بازی (Play Therapy)-مداخلات زبان و گفتار (Speech-Language Interventions)-مداخلات حرکتی (Occupational & Physical Therapy)

تمرکز بر: مهارت‌های حرکتی ظریف (Fine Motor Skills)-مهارت‌های حرکتی درشت (Gross Motor Skills)-ادراک حسی (Sensory Integration Therapy – SI)-مهارت‌های خودیاری (لباس پوشیدن، غذا خوردن، بهداشت شخصی)- مداخلات حسی – ادراکی (Sensory Integration Therapy)-کودکان با اوتیسم، ADHD یا اختلال پردازش حسی (SPD) اغلب پاسخ‌های نابهنجار به ورودی‌های حسی دارند.درمان از طریق تمرینات حسی کنترل‌شده به کودک کمک می‌کند تنظیم هیجانی و توجهی بهتری پیدا کند.مداخلات خانواده‌محور (Family-Centered Interventions)آموزش والدین برای ادامه‌ی تمرین‌ها در منزل ضروری است.

خانواده‌ها باید یاد بگیرند چطور: محیط را ساختاریافته کنند،رفتارهای مثبت را تقویت کنند،با احساسات خود در مواجهه با کودک استثنایی مقابله کنند.مداخلات اجتماعی و آموزشی (Early Childhood Special Education)-طراحی برنامه‌های آموزشی فردی (IEP – Individualized Education Program) بر اساس ارزیابی‌های چندبعدی.ادغام تدریجی کودک در محیط‌های عادی (Inclusion) برای تسهیل تعامل اجتماعی و کاهش برچسب‌زنی.

اگر مداخله زودهنگام انجام نشود:تأخیرهای رشدی به اختلالات پایدار تبدیل می‌شوند.پلاستیسیته‌ی مغز کاهش می‌یابد و پاسخ به درمان‌های دیرهنگام بسیار کمتر می‌شود.خطر بروز مشکلات رفتاری ثانویه (مثل پرخاشگری، انزوا، اضطراب، یا افت تحصیلی) افزایش می‌یابد.خانواده دچار فرسودگی-هیجانی و درماندگی می‌شود.احتمال وابستگی عملکردی در بزرگسالی افزایش پیدا می‌کند.

                                                                                           

                                                                       

                                               کتاب کنترل هیجانی درکودکان تالیف:مجتبی شبان

 

#روانشناس کودک # روانشناس بالینی کودک # بیش فعالی# نقص توجه# توجه -تمرکز  #اختلال یادگیری # مشکلات یاد گیری # دیرآموز # کم توان ذهنی # استثنایی # نیاز های ویژه # رفتار درمانی # مشکلات رفتاری # اختلالات رشدی-عصبی # کنترل رفتار# کنترل هیجان    # شناختی رفتاری # بازی درمانی # بازی درمانی فردی # بازی درمانی گروهی # درمانگر کودک # مشاور کودک # اتیسم #  فلج مغزی # مرزی # هوش مرزی # سندرم # پردازش دیداری # پردازش شنیداری # توان بخشی # توانبخشی شناختی # توان بخشی ذهنی # مشکلات حسی حرکتی # گروه درمانی # مجتبی شبان # روانشناس بالینی کودک و نوجوان 

 

شیراز

پذیرش از سراسر کشور

روزها و ساعت های کاری:

شنبه تا پنجشنبه

ساعت 8 الی 21:30

شماره تماس: 09367881412

اگر برای تغییر آماده اید

ما اینجا در کنار شما هستیم

بیایید باهم کودکان را رشد دهیم

____________________________